Trądzik zaskórnikowy (acne comedonica) to jedna z odmian trądziku pospolitego, występująca statystycznie najczęściej i zazwyczaj przebiegająca łagodnie, aczkolwiek długotrwale. Głównie dotyczy twarzy – tam zmiany lokalizują się najczęściej, rzadziej na dekolcie i plecach.
Trądzik zaskórnikowy ma tendencję do pojawiania się na twarzy począwszy od nosa do środkowej części twarzy i czoła. Jego przebieg może być wieloletni, nierzadko przechodzi w cięższą postać grudkowo-krostkową z towarzyszącymi zmianami zapalnymi.
Przyczyny trądziku zaskórnikowego to: nadmierne rogowacenie warstwy rogowej naskórka, nadprodukcja łoju oraz zmiany hormonalne. Do jego powstawania przyczyniają się też nieodpowiednia pielęgnacja i kosmetyki tzw. komedogenne (powodujące powstawanie zaskórników) zawierające np. parafinę, lanolinę, silikony, talk, sztuczne barwniki i substancje zapachowe, czy niektóre oleje roślinne, jak np. olej z awokado, czy z bawełny.
Główne objawy trądziku zaskórnikowego to: łojotok, mikrozaskórniki, zaskórniki zamknięte i otwarte, rzadko w tej postaci spotykamy zmiany zapalne, takie jak krosty, cysty, czy torbiele.
Martwe komórki naskórka tzw. korneocyty blokują ujścia gruczołów łojowych, a łój, który nie znajduje ujścia formuje się w miękki czop, mogący rozwinąć się w zaskórnik.
Mikrozaskórniki to zmiany niewidoczne gołym okiem, natomiast w miarę gromadzenia się korneocytów czop staje się bardziej zbity. Jeśli ujścia gruczołów są niewidoczne, ale pod skórą wyczuwalna jest grudka koloru skóry lub biaława – mówimy wówczas o zaskórnikach zamkniętych.
Natomiast zaskórnik otarty powstaje z zaskórnika zamkniętego – wówczas ujście gruczołu łojowego widoczne jest jako brązowy lub czarny punkcik, który powstaje w wyniku utleniania się keratyny w martwych komórkach naskórka ( tzw. blackhead).
Nie jest zalecane samodzielne „wyciskanie” zaskórników. Jeśli chcemy się ich pozbyć, warto skorzystać z zabiegów u kosmetyczki, takich jak oczyszczanie manualne czy peeling kawitacyjny, które polegają na mechanicznym usunięciu zmian . Jednak jest to działanie doraźne, nie zlikwiduje na trwale problemu trądziku zaskórnikowego i przede wszystkim jego przyczyny.
Zanim podejmiemy walkę z trądzikiem zaskórnikowym, warto zasięgnąć porady lekarza dermatologa.
W leczeniu trądziku zaskórniowego zazwyczaj wystarczające jest leczenie miejscowe, aczkolwiek jest ono długotrwałe i wymaga systematyczności.
Leki stosowane w trądziku zaskórnikowym to: nadtlenek benzoilu, kwas azelainowy oraz retinoidy (adapalen, tretynoina, izotretynoina). Mają one działanie zmiękczające i ścieńczające warstwę rogową naskórka, przeciwzapalne i przeciwłojotokowe. Powinny być aplikowane na całą powierzchnię skory 1 lub 2 razy dziennie.
W cięższych przypadkach trądziku zaskórnikowego, obejmującego duże obszary np. plecy, klatkę piersiową, z towarzyszącym łojotokiem lub opornymi na leczenie miejscowe stosuje się również niewielkie dawki izotretynoiny doustnej.
Lekarz może również zdecydować o wykonaniu serii peelingów medycznych, np. trójchlorooctowy, glikolowy, czy pirogronowy, które oprócz redukcji liczby zaskórników zmniejszają również widoczność rozszerzonych porów, czy blizn potrądzikowych.
Domowe leczenie, a właściwie wspomaganie leczenia polega na starannym oczyszczaniu skóry z resztek łoju i martwych komórek – należy używać dermokosmetyków przeznaczonych do skóry trądzikowej i mających działanie bakteriobójcze.
Dieta w trądziku zaskórnikowym, jak i też w innych postaciach trądziku powinna być bogata w cynk, witaminę PP, B1, B2 oraz powinno się unikać wysoko przetworzonej żywności o wysokim indeksie glikemicznym.
